Mehmet Kaplan
Rıza BAĞCI
Türk edebiyatı üzerine yaptığı dikkate değer araştırma ve incelemelerle tanınan ve Türk dili ve edebiyatı sahasında Cumhuriyet devrinin en tanınmış ilim adamlarından biri olan hocam Prof. Dr. Mehmet Kaplan, dil ve kültürle ilgili görüş ve düşüncelerini "Kültür ve Dil" adlı eserinde toplamıştır. Zevkle okuduğum, üzerinde düşündüğüm, yıllardan beri öğrencilerime, arkadaşlarıma, dostlarıma tavsiye ettiğim bu kıymetli eser, Kaplan hocanın dar anlamda Türk dili ve edebiyatıyla ilgili, geniş anlamda Türk kültürüyle ilgili bazı etüd, konferans ve denemelerinden oluşur. Hoca bu yazılarında düşünceyi bozduğu için polemikten mümkün olduğunca kaçınır.
Onun, bir yeni Türk edebiyatçısı olduğu halde, dil ve kültür konusuyla bu kadar yoğun bir şekilde ilgilenmesinin sebebi, edebiyatın kültür değerlerini dil ile ifade eden bir sanat olmasıdır. Hoca, Türk edebiyatını baştan sona kadar bir bütün olarak ele aldığı için, dil değişmelerini de yakından görmek imkânına sahip olmuş, birçok yazısında kültür ve dil değişmeleri üzerinde durmuştur. Ona göre edebiyat gibi kültür ve dil de bir milletin tarihi ile yakından ilgilidir. Bundan dolayı onları tarihî perspektif içinde görmeyenler mânâ ve ehemmiyetini kavrayamazlar. Türkiye’de bazı aydınların kültür ve dil konusunda yanılmalarının başlıca sebebi budur.
“
